Karol Dickens – 150 rocznica śmierci

Opublikowano przez

9 czerwca 1870 roku zmarł Charles Dickens, jeden z najważniejszych brytyjskich pisarzy, autor takich książek jak „Oliver Twist”, „David Copperfield” i „Klub Pickwicka”. Przy tej okazji warto przypomnieć kilka ciekawostek z jego życia.

1.. Dickens nierozerwalnie związany jest z XIX-wiecznym Londynem. Rodzinne, ukochane miasto pisarza wielokrotnie służyło jako tło fabuły jego powieści i opowiadań.

2. Gdyby nie długi ojca, Charles Dickens mógłby nigdy nie zostać pisarzem. Gdy chłopak miał 12 lat, jego tata wylądował w więzieniu, skazując tym samym swoją rodzinę na biedę. Charles musiał rozpocząć pracę. Wspomnienia z młodości, głównie dziecięce doświadczenia z pracy w fabryce, wywarły ogromny wpływ na jego późniejszą twórczość.

3. Szczególne miejsce w twórczości Dickensa zajmuje „Opowieść wigilijna”, nowela której akcja rozgrywa się w czasie świąt Bożego Narodzenia. Bohatera powieści Ebenezera Scrooge’a nawiedzają trzy duchy, które pokazują mu wydarzenia z przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. To doświadczenie bezpowrotnie zmienia skąpego biznesmena. Ta krótka lektura na stałe wpisała się w świąteczny folklor. Wielokrotnie ekranizowana i parafrazowana nowela stała się inspiracją dla wielu następnych moralizatorskich dzieł, podejmujących temat ludzkiej przemiany i magii świąt. W wielu dokumentach i dziełach historycznych pojawiają się głosy, że książka Dickensa miała wydźwięk społeczny – po jej publikacji znacznie zwiększyła się chęć obchodzenia Bożego Narodzenia. „Opowieść wigilijna” miała zatem wpływ na odrodzenie świąt, jako okazji do spotkania z rodziną.

4. W powieściach i krótkich utworach Dickensa pojawia się prawie 1000 postaci. Literaturoznawcy twierdzą, że pisarz miał niebagatelny wpływ na podejście do tworzenia bohaterów literackich. Takie postaci jak David Copperfield czy Scrooge z „Opowieści wigilijnej” na zawsze odcisnęły ślad w świadomości ludzi na całym świecie. Dla przykładu, w języku angielskim o osobie skąpej mówi się po prostu Scrooge.

5. 9 czerwca 1865 roku w drodze powrotnej z Paryża, Dickens był jedną z ofiar katastrofy kolejowej, która wydarzyła się podczas przejazdu przez most w Staplehurst. Siedem wagonów spadło w przepaść. Jedynym wagonem, który utrzymał się na moście był ten, w którym wówczas przebywał Dickens.

6 .Motywacją do napisania „Opowieści wigilijnej” było uczestnictwo Dickensa w zbiórce dobroczynnej na rzecz najbiedniejszych mieszkańców przemysłowej dzielnicy Manchesteru. 31-letni wówczas autor wygłosił przemówienie obok Benjamina Disraeliego, późniejszego premiera Wielkiej Brytanii. Rozmowa, jaką później ci dwaj odbyli, sprawiła, że Dickens postanowił ponoć przejść się na długi spacer przy świetle księżyca, w czasie którego wpadł na pomysł słynnej opowieści traktującej przecież – między innymi – o społecznej niesprawiedliwości i trosce wobec najbiedniejszych.

7. Ebenezer Scrooge żył naprawdę i nazywał się Ebenezer Lennox Scroggie. Był handlarzem kukurydzą i winiarzem z Edynburga, który wygrał kontrakt na wyżywienie dla króla Jerzego IV Hanowerskiego, kiedy ten wizytował Szkocję. Uchodził za jowialnego mężczyznę i nicponia. Kiedyś zakłócił Zgromadzenie Ogólne Kościoła Szkockiego, szczypiąc w tyłek hrabinę Mansfield. Mógł też posiadać dziecko z nieprawego łoża z jedną ze swoich służących. Dickens nie miał okazji nigdy poznać prawdziwego Ebenezera. Natknął się na jego nagrobek na cmentarzu przykościelnym Canongate Kirkyard w Edynburgu. Zapisując sobie w notesie nazwisko, które go zainteresowało, najprawdopodobniej błędnie odczytał napis towarzyszący mu na płycie. Na nagrobku widniało bowiem „meal man” – zwrot ten oznaczał człowieka handlującego jedzeniem. Dickens najprawdopodobniej myślał, że Ebenezera określono mianem „mean man” (z ang. skąpiec), ponieważ umieścił w swoim notesie następujące spostrzeżenie: „Być zapamiętanym na wieczność jedynie za to, że było się skąpcem, zdaje się być najdobitniejszym świadectwem zmarnowanego życia”. Nagrobek Ebenezera nie przetrwał renowacji cmentarza w 1932 roku i do dzisiaj nie pozostał po nim żaden ślad.